PChN definiowana jest w środowisku medycznym jako: odchylona od normy w zakresie czynności i/lub budowy nerek, które utrzymują się dłużej niż 3 miesiące. Wspomniane odchylenia można rozpoznać poprzez monitorowanie bezpośrednich zmian morfologicznych nerek bądź obecność odchyleń w badaniach obrazowych jak i analitycznych krwi i moczu.

Podział przewlekłej choroby nerek na stadia wynika ze zmiany wielkości filtracji kłębuszkowej. Według tego kryterium wyróżnia się 5 stadiów PChN

StadiumOpisPoziom GFR ml/min/1,72m2
INiewielkie uszkodzenie nerek z prawidłowym lub podwyższonym filtracji>90 ml/min/1,72m2
 IINiewielki spadek czynności nerek60-89/min/1,72m2
 IIIUmiarkowane zmniejszenie czynności nerek30-59/min/1,72m2
 IVOstry spadek czynności nerek15-29 ml/min/1,72m2
 VPrzewlekła niewydolność nerek – leczenie nerkozastępcze<15 ml/min/1,72m2

Prawidłowe wartości GFR dla zdrowego człowieka to:

  • Dla mężczyzny – 130 ok. 20ml/min/1,72m2
  • Dla kobiety – 115 ok. 15 ml/min/1,72m2

Trzeba również zaznaczyć że wartość filtracji kłębuszkowej zmieniają się w zależności od powierzchni ciała badanej osoby ale również wraz z wiekiem pacjenta i zmianami zachodzącymi w jego ciele. Również zmiana wskaźnika BMI ma wpływ na ostateczny wynik GFR pacjenta.

Sposoby obliczania filtracji kłębuszkowej (GFR)

obecnie stosuję się 3 najbardziej popularne metody w praktyce klinicznej/medycznej w celu obliczenia GFR.

  1. Tzw. Klirens kreatyniny – w warunkach fizjologicznych proporcja kreatyniny, która wydalana jest przez komórki cewek wynosi w granicach 10% – 40%, natomiast w przypadkach pacjentów chorych na PChN a tym samym wraz ze zmniejszeniem się filtracji kłębuszkowej ilość kreatyniny wydalanej przez cewki nerek jest większa. W zastosowaniu klinicznych klirens kreatyniny ma ograniczone zastosowanie, gdyż wskazuje na większą filtrację niż w rzeczywistości. Obliczanie GFR z pomocą klirensu kreatyniny zaleca się jedynie w przypadku oznaczenia GFR dla pacjentów stosujących dietę wegetariańską lub pacjentów o znacznie zmniejszonej masie ciała.
  2. Drugim sposobem obliczania wielkości GFR jest wzór Cocroffa-Gualta (patrz poniżej)

    GFR = [(140 – W) x Mc] x (Sk x 72)-1 x Wp

    W – Wiek w latach
    Mc – Masa ciała
    Sk – Stężenie kreatyniny [ml/min]
    Wp – Wskaźnik płci (mężczyźni Wp = 1, kobiety Wp = 0.85) 

    Powyższy wzór pozwala na obliczenie GFR z parametrów, które lekarz może zweryfikować w gabinecie tj. wiek, masa ciała, oraz natężenie kreatyniny. Wynik określany jesy w ml/min bez uwzględnienia masy ciała i wyraża wielkość filtracji kłębuszkowej,

  3. Trzecią metodą jest wyliczenie wielkości GFR ze wzoru MDRD

    GFR=186 x Scr-1.154 x Wiek-0.203 x A x B

    Scr = stężenie kreatyniny w surowicy
    A = 0.742 dla kobiet
    B = 1.210 jeżeli rasa czarna

    W przypadku tego wzoru zastosowano tylko wiek pacjenta i stężenie kreatyniny. Jest to najbardziej adekwatny, oraz najczęściej zalecany sposób obliczania GFR. Największe wahania występują w przypadku gdy filtrację kłębuszkową oblicza się metodą 2

Przyczyny zachorowań na PChM:

  • Cukrzyca typu 1 i 2 może wywołać stan zwany nefropatii cukrzycowej, który jest najczęstszą przyczyną choroby nerek w Stanach Zjednoczonych
  • Nadciśnienie tętnicze, w przypadku braku kontroli z czasem może uszkodzić nerki
  • Zapalenie kłębuszkowe nerek: stan zapalny (nieleczony) może powodować uszkodzenie systemu filtracji nerek, które mogą powodować niewydolność nerek. Stany pozapalne oraz toczeń są jednym z wielu przyczyn zapalenia kłębuszkowego nerek
  • Wielotorbielowatość nerek jest przykładem dziedzicznej przypadłości przewlekłej choroby nerek, w którym obie nerki zaatakowane są przez wiele torbieli.
  • Stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych takich jak paracetamol (Tylenol) i ibuprofen (Mortrin, Advil) regularnie przez długie okresy czasu może spowodować uszkodzenie nerek.
  • Zabrudzenia i twardnienia tętnic (miażdżyca tętnic), powoduje stan zwany nefropatii niedokrwiennej, co jest kolejną przyczyną postępującego uszkodzenia nerek.
  • Innymi przyczynami przewlekłej choroby nerek są zakażenia HIV, anemia sierpowata, nadużywanie heroiny, amyloidoza, kamienie nerkowe, przewlekłe zakażenia nerek i niektóre nowotwory.
  • Ponadto na uszkodzenie nerek mogą wpływach choroby serca, uwarunkowania genetyczne, wysoki poziom cholesterolu.

Objawy PChN:

  • Częste oddawanie moczu, szczególnie podczas nocy
  • Obrzęk nóg i obrzęki wokół oczu (zatrzymanie płynów)
  • Wysokie ciśnienie krwi
  • Zmęczenie i osłabienie (anemia)
  • Mdłości i utrata apetytu
  • Duszność wynikająca z nagromadzenia płynu w płucach
  • Bóle głowy, drętwienie nóg i rąk (neuropatia obwodowa), zakłucenia snu, zaburzenia stanu psychicznego oraz zespołu niespokojnych nóg, bóle w klatce piersiowej, bóle stawów
  • Krwawienia
  • Zmniejszenie zainteresowania seksualnego oraz zaburzenia erekcji

Diagnostyka

Przewlekła choroba nerek zwykle nie powoduje żadnych objawów we wczesnym stadium rozwoju. Tylko badania laboratoryjne mogą wykryć wszelkie problemy rozwijających się. Każde zwiększone ryzyko przewlekłej choroby nerek powinne być rutynowo badane na rozwój tej choroby.

Metody wykrywania zmian chorobowych nerek:

  • Badanie moczu
  • Diagnostyka obrazowa
  • Badanie krwi: poziom kreatyniny, azot mocznika
  • Badanie wilkości GFR
  • Badanie analizy kwasowo – zasadowej elektrolitów
  • Badanie USG
  • Biopsja